Katalog alfabetyczny
Informacje ogólne
Katalog alfabetyczny dostarcza pełnej informacji o wszystkich materiałach bibliotecznych wydanych w latach 1801-1993 znajdujących się w magazynach głównych oraz w magazynach d. GŚŁ, czytelniach i wszystkich oddziałach Biblioteki. Informacje o zbiorach z datą wydania od 1994 r. dostępne są wyłącznie w katalogu komputerowym.
Karty katalogowe ułożone są alfabetycznie według haseł autorskich i tytułowych (w przypadku dzieł anonimowych czy prac zbiorowych).
W Katalogu alfabetycznym podane są również tytuły wydawnictw ciągłych - w formie odsyłaczy do Katalogu czasopism.
Katalog nie uwzględnia zbiorów specjalnych, takich jak: rękopisy, stare druki, grafika oryginalna, mapy i nuty. Tych materiałów należy szukać w odpowiednich oddziałach zbiorów specjalnych w nowym budynku biblioteki na ul. Fryderyka Joliot-Curie 12.
Katalogiem alfabetycznym należy posłużyć się wówczas, gdy:
-
znana jest nazwa autora (autorów publikacji),
-
znany jest tytuł działa anonimowego lub pracy zbiorowej.
Zawartość Katalogu
Katalog alfabetyczny dostarcza pełnej informacji o wszystkich materiałach bibliotecznych, wydanych w latach 1801-1993, znajdujących się w: magazynach, czytelniach i wszystkich oddziałach Biblioteki.
Karty ułożone są alfabetycznie według haseł autorskich i tytułowych.
W Katalogu alfabetycznym podane są również tytuły wydawnictw ciągłych w formie odsyłaczy do Katalogu Czasopism.
Katalog nie uwzględnia zbiorów specjalnych, takich jak rękopisy, stare druki, grafika oryginalna, mapy i nuty. Tych materiałów należy szukać w katalogach dostępnych przy oddziałach zbiorów specjalnych w nowym budynku biblioteki na ul. Fryderyka Joliot-Curie 12.
Uwaga. Kartkowy katalog alfabetyczny NIE jest uzupełniany nowymi kartami - wszystkie zmiany są dokonywane WYŁĄCZNIE w katalogu zdigitalizowanym.
Hasło
Hasłem w katalogu alfabetycznym jest nazwa autora (hasło autorskie) lub określone wyrazy zaczerpnięte z tytułu katalogowego dzieła (hasło tytułowe). Pod hasłem autorskim kataloguje się dzieła jednego, dwu lub trzech autorów. Jeśli autorów jest więcej niż trzech obiera się hasło tytułowe.
Hasło autorskie
Hasło autorskie stanowi nazwisko i imię (imiona) autora podane w oryginalnym brzmieniu, stosownie do prawideł ojczystego języka autora, np.:
Szekspir zob. Shakespeare
Oryginalne nazwy autorów pisane w innych alfabetach niż łaciński podane są w transliteracji. Transliteracja polega na zastąpieniu znaków obcego alfabetu ustalonymi znakami alfabetu łacińskiego. (zob. tablice transliteracji)
Dla nazw autorów greckich i rzymskich stosuje się formę łacińską.
Latynizację stosuje się też dla autorów średniowiecznych, chyba że bardziej znana jest forma narodowa.
Święci i błogosławieni otrzymują jako hasło ich imię w języku polskim, z dodatkiem skrótu św. (= święty) lub bł. (=błogosławiony).
Dla odmiennych form nazw osobowych (nie użytych jako hasła) sporządza się - w miarę potrzeby - odsyłacze ogólne.
Hasło tytułowe
Hasło tytułowe otrzymują : dzieła anonimowe, dzieła zbiorowe (więcej niż trzech autorów) albo wydawnictwa, w których nie występują nazwiska autorów (np.: Materiały..., Studia...)
Hasło tytułowe może być jedno - lub wielowyrazowe.
Hasło wielowyrazowe stosuje się wówczas, gdy kilka wyrazów tworzy składniowo jedno wyrażenie, np.: Organizacja Narodów Zjednoczonych, Polska Akademia Umiejętności, Ex-libris itp.
Na czele hasła tytułowego stawia się zasadniczo pierwszy wyraz tytułu, z pominięciem rodzajników określonych i nieokreślonych oraz liczebników porządkowych (np. Zjazd Bibliotekarzy Polskich, Trzeci)
W katalogu stosowane jest też hasło tytułowe ujednolicone - hasło "Biblia". Hasło "Biblia" (poszerzone w razie potrzeby o tytuły poszczególnych ksiąg lub części Biblii oraz określenie języka) zbiera w katalogu wszystkie wydania i tłumaczenia Biblii, poszczególnych ksiąg biblijnych i apokryfów. Tytuły użyte w katalogowanym druku oraz nazwy autorów, komentatorów, tłumaczy i wydawców otrzymują odsyłacze.
Rodzaje kart
W katalogu alfabetycznym występują karty główne i karty pomocnicze.
Karta główna zawiera pełny opis bibliograficzny posiadanego przez bibliotekę
dzieła.
Przykłady kart głównych druków zwartych:
Karta za hasłem autorskim
[...]
Karta z hasłem autorskim (trzech autorów)
[...]
Karta z hasłem tytułowym dzieła zbiorowego
[...]
Opis bibliograficzny - definicja i części składowe.
[...]
Karty pomocnicze
W katalogu, oprócz kart głównych z pełnym opisem dzieła, są też karty pomocnicze ułatwiające odszukanie książek według cech formalnych publikacji, innych niż nazwa autora lub tytuł dzieła.
Wielokrotny zapis katalogowanego dzieła (pod różnymi elementami, które może
pamiętać poszukujący) zwiększa możliwość znalezienia danego dzieła w katalogu.
Kartami pomocniczymi w naszym Katalogu alfabetycznym są:
-
odsyłacze,
-
karty cząstkowe,
-
karty zbiorowe,
-
karty przewodnie.
Odsyłacze, karty cząstkowe i karty zbiorowe pozwalają na wyszukiwanie publikacji według danych nie występujących w haśle karty głównej, lecz wymienionych w dalszym opisie katalogowym. Karty przewodnie pomagają rozpoznać szeregowanie kart w obrębie jednego hasła.
Odsyłacze i karty cząstkowe poprzez skrót zob. (=zobacz) zawsze kierują do karty głównej, do której należy dotrzeć przy zamawianiu dzieła.
Odsyłacze
Stosowana w katalogu karta pomocnicza, zwana odsyłaczem, odsyła od określonego terminu do innego terminu, w celu nadania poszukiwaniom właściwego kierunku. Zapis na karcie odsyłacza składa się z dwóch części połączonych zwrotem zob. (= zobacz), bądź zob. też (=zobacz też). W Katalogu alfabetycznym występują odsyłacze ogólne i odsyłacze szczegółowe.
Odsyłacze ogólne
Odsyłacze ogólne autorskie i tytułowe odsyłają od formy lub części nazwy
osobowej lub od formy tytułu, które nie tworzą hasła - do formy lub części użytych
jako hasło na
karcie głównej. Odsyłacze ogólne nie otrzymują sygnatury.
Przykłady
[...]
Odsyłacze szczegółowe
Odsyłacze szczegółowe autorskie i tytułowe odnoszą się do konkretnych przypadków
i zawsze są zaopatrzone w sygnaturę odpowiedniej karty głównej. Tworzy się je
dla współautorów, redaktorów, wydawców, tłumaczy, ilustratorów itp., otrzymują
je także osoby lub instytucje będące przedmiotem danego dzieła i nazwy
geograficzne występujące w tytule druku lub będące przedmiotem monograficznego
opracowania (ten typ odsyłacza skupia literaturę dotyczącą danej osoby,
instytucji czy miejscowości) oraz różne tytuły dzieł anonimowych.
Przykłady
[...]
Karty cząstkowe
Karty cząstkowe stosuje się w wypadkach, gdy należy wydobyć dzieła współwydane lub poszczególne tomy dzieł zbiorowych.Przykłady
[...]
Uwaga. Przy wypełnianiu rewersu jako tytuł podaje się : ... i wymienia
odpowiedni, tom w którym znajduje się poszukiwany utwór.
Karty zbiorowe
Karty zbiorowe sporządzane dla serii numerowanych pozwalają na wyszukiwanie znajdujących się w bibliotece części danego wydawnictwa seryjnego.
Przykład
[...]
Karty przewodnie
Karty przewodnie pomagają rozpoznać sposób szeregowania kart katalogowych, gdy
jest ich dużo zgromadzonych pod jednym hasłem, np. "Biblia" , "Mickiewicz Adam"
itp.
Karta przewodnia zawiera informacje o grupowaniu kart o tym samym haśle.
Przykład
[...]
Szeregowanie kart
Karty katalogowe w Katalogu alfabetycznym uszeregowane są według alfabetu
łacińskiego, uzupełnionego literami j, k , w, bez
uwzględniania znaków diakrytycznych.
Znaki diakrytyczne w języku polskim i w innych językach sprowadza się do liter
podstawowych (np. do litery o, litery ó, ô, õ, ö).
W języku niemieckim β i sz należy szukać pod "ss". Umlauty w haśle karty głównej
ddawane są przez dodanie do litery podstawowej litery e, np. ö oddaje się przez
e itp.
O układzie kart decydują poszczególne wyrazy bądź ich skróty (a nie szeregi
liter). Zgodnie z tą zasadą szeregowania jako jeden wyraz traktuje się też
zrosty formalne np. "abc", ale już skrót "A.B.C." - jako trzy wyrazy.
Przyimek w haśle tytułowym traktowany jest jako oddzielny wyraz;
szereguje się:
Z badań
Z dziejów
Zabór
Zdziechowski
Ze studiów
Grupowanie kart o tym samym haśle autorskim
Karty o tym samym haśle autorskim grupuje się bez względu na język tytułów w następującym porządku:
odsyłacze do dzieł traktujących o danym autorze, w których dana osoba jest współredaktorem, redaktorem, tłumaczem itp.
karty wydań zbiorowych dzieł danego autora - w porządku alfabetycznym tytułów
karty poszczególnych utworów pisarza - w porządku alfabetycznym tytułów
karty dzieł napisanych przez danego autora wspólnie z innymi (najwyżej dwoma) współautorami.
Sygnatura
Sygnatura - to znak miejsca obiektu bibliotecznego w zbiorach biblioteki.
Umieszczona w lewym górnym rogu karty katalogowej - zawiera numer inwentarzowy
(cyfry arabskie) i oznaczenie formatu bibliotecznego (cyfry
rzymskie).
Niekiedy sygnatury uzupełnione są o dodatkowe pieczątki lokalizujące, wskazujące
w jakim oddziale, czy w jakim księgozbiorze - materiały te się znajdują.
Karty z sygnaturami uzupełnionymi o pieczątki lokalizujące sygnalizują jednocześnie, że materiałów tych nie wypożycza się poza Bibliotekę.
Wzory pieczątek lokalizujących używanych przez Bibliotekę
| Pieczątka | Pełna nazwa | Dostępność materiałów bibliotecznych |
| LECT. | Lectorium | Materiały w księgozbiorze podręcznym Czytelni Głównej - wolny dostęp w godzinach pracy Czytelni |
| Oddz. Informacji | Oddział Informacji Naukowej | Materiały w księgozbiorze podręcznym Oddziału Informacji Naukowej – dostępne w Czytelni Oddziału w godzinach pracy OIN |
| Czytelnia Czasopism | Czytelnia Czasopism |
Materiały w księgozbiorze podręcznym Czytelni Czasopism Bieżących (i Archiwalnych) – dostępne na miejscu w godzinach pracy Czytelni |
| Oddz. Gromadzenia | Oddział Gromadzenia | Materiały w księgozbiorze podręcznym oddziału Biblioteki Głównej – dostępne w Czytelni Głównej po złożeniu zamówienia w dni powszednie do godz. 14:00. |
|
Oddział Opracowania Druków Zwartych Nowych (dawniej – Oddz.Oprac. Dr. Zwartych)
|
Oddział Wydawnictw Zwartych
|
Materiały w księgozbiorze podręcznym oddziału Biblioteki Głównej – dostępne w Czytelni Głównej po złożeniu zamówienia w dni powszednie do godz. 14:00. |
| Oddz. Oprac. Dr. Zwartych |
Oddział Wydawnictw Zwartych
|
Materiały w księgozbiorze podręcznym oddziału Biblioteki Głównej – dostępne w Czytelni Głównej po złożeniu zamówienia w dni powszednie do godz. 14:00. |
|
Oddz. Opracowania
|
Oddział Wydawnictw Zwartych
|
Materiały w księgozbiorze podręcznym oddziału Biblioteki Głównej – dostępne w Czytelni Głównej po złożeniu zamówienia w dni powszednie do godz. 14:00. |
|
Oddz. Oprac. Wyd. Ciągłych
|
Oddział Wydawnictw Ciągłych | Materiały w księgozbiorze podręcznym oddziału Biblioteki Głównej – dostępne w Czytelni Głównej po złożeniu zamówienia w dni powszednie do godz. 14:00. |
| Oddz. Kat. Rzecz. |
Oddział Wydawnictw Zwartych
|
Materiały w księgozbiorze podręcznym oddziału Biblioteki Głównej – dostępne w Czytelni Głównej po złożeniu zamówienia w dni powszednie do godz. 14:00. |
| Oddz. Bibliotek Zakład. | Oddział Wydawnictw Zwartych | Materiały w księgozbiorze podręcznym oddziału Biblioteki Głównej – dostępne w Czytelni Czasopism Bieżących (i Archiwalnych) i Czytelni Śląskiej po złożeniu zamówienia w dni powszednie do godz. 14:00. |
| Oddz. Kat. Alf. | Oddział Wydawnictw Zwartych | Materiały w księgozbiorze podręcznym oddziału Biblioteki Głównej – dostępne w Czytelni Czasopism Bieżących (i Archiwalnych) i Czytelni Śląskiej po złożeniu zamówienia w dni powszednie do godz. 14:00. |
|
Samodzielna Sekcja ds. Komputeryzacji
|
Oddział Komputeryzacji
|
Materiały w księgozbiorze podręcznym oddziału Biblioteki Głównej – dostępne w Czytelni Czasopism Bieżących (i Archiwalnych) i Czytelni Śląskiej po złożeniu zamówienia w dni powszednie do godz. 14:00. |
| Wypożycz. Zamiejscowa |
Wypożyczalnia Międzybiblioteczna
|
Materiały w księgozbiorze podręcznym oddziału Biblioteki Głównej – dostępne w Czytelni Głównej po złożeniu zamówienia w dni powszednie do godz. 14:00. |
| Dyrekcja |
Dyrekcja |
Materiały w księgozbiorze podręcznym dyrekcji Biblioteki Głównej – dostępne w Czytelni Głównej po złożeniu zamówienia w dni powszednie do godz. 14:00. |
| Oddz. Rękopisów | Oddział Rękopisów | Materiały dostępne w Czytelni Zbiorów Specjalnych po złożeniu zamówienia do godz. 14:30 |
| Oddz.St. Druków | Oddział Starych Druków | Materiały dostępne w Czytelni Zbiorów Specjalnych po złożeniu zamówienia do godz. 14:30 |
|
Oddz. Zbiorów Graf. (wcześniej - Gabinet Ikonograficzny)
|
Oddział Zbiorów Graficznych
|
Materiały dostępne w Czytelni Zbiorów Specjalnych po złożeniu zamówienia do godz. 14:30 |
| Gabinet Ikonograficzny |
Oddział Zbiorów Graficznych
|
Materiały dostępne w Czytelni Zbiorów Specjalnych po złożeniu zamówienia do godz. 14:30 |
|
Oddz. Zbiorów Muzycz.
|
Oddział Zbiorów Muzycznych | Materiały dostępne w Czytelni Zbiorów Specjalnych po złożeniu zamówienia do godz. 14:30 |
|
Oddz. Zbiorów Kartograf.
|
Oddział Zbiorów Kartograficznych | Materiały dostępne w Czytelni Zbiorów Specjalnych po złożeniu zamówienia do godz. 14:30 |
| Prac. Reprograficzna | Pracownia Reprografii i Digitalizacji | Materiały oddziału zbiorów specjalnych dostępne w Czytelni Zbiorów Specjalnych po złożeniu zamówienia do godz. 14:30 |
| Oddz. Bibliologiczny | d. Oddział Bibliologiczny | Materiały oddziału zbiorów specjalnych dostępne w Czytelni Zbiorów Specjalnych po złożeniu zamówienia do godz. 14:30 |
| Gabinet Śląsko-Łużycki | d. Gabinet Śląsko-Łużycki | Materiały oddziału zbiorów specjalnych dostępne w Czytelni Śląskiej po złożeniu zamówienia w dni powszednie do godz. 18:00 oraz w soboty do godz. 13:00 |
| Czytelnia Zbiorów Specjalnych | Czytelnia Zbiorów Specjalnych | Materiały dawnego Oddziału Bibliologicznego dostępne w Czytelni Zbiorów Specjalnych po złożeniu zamówienia do godz. 14:30 |
| Zbiory Specjalne „Piasek” | oddziały zbiorów specjalnych | Uwaga. Ta pieczątka nie wskazuje na szczegółową lokalizację, w którym z oddziałów zbiorów specjalnych znajdują się poszukiwane materiały. Materiały dostępne w Czytelni Zbiorów Specjalnych po zlokalizowaniu materiałów w katalogach zbiorów specjalnych. |
Inne pieczątki na karcie katalogowej
| Pieczątka | Cecha informacyjna | Dostępność materiałów bibliotecznych |
|
Udostępnia się na miejscu
|
dostępność | Materiały biblioteczne dostępne wyłącznie w Czytelni Głównej po złożeniu zamówienia |
|
Udostępnia się za zgodą Dyrektora Biblioteki
|
dostępność | Materiały biblioteczne udostępniane za zgodą Dyrektora Biblioteki wyłącznie w Czytelni Głównej po złożeniu zamówienia. |
| Księgozbiór z Tarnowa 1949 r. | proweniencja | Księgozbiór rodziny Sanguszków – materiały dostępne wyłącznie w Czytelni Głównej po złożeniu zamówienia |
|
Pot.
|
proweniencja | Księgozbiór rodziny Potockich – materiały dostępne wyłącznie w Czytelni Głównej po złożeniu zamówienia |
| CD-ROM | forma dokumentu | Udostępnianie na miejscu w Czytelni Głównej. Możliwość wypożyczania niektórych materiałów do domu. |
|
MIKROFISZE
|
forma dokumentu | Udostępnianie na miejscu w Czytelni Głównej |
| Period. | forma dokumentu | Informacja, że dany tytuł jest dokumentem o charakterze ciągłym. |
| [znak graficzny w postaci czerwonego kółka] | informacja własna bibliotekarzy | Pieczątka w postaci czerwonego kółka występująca na niektórych kartach katalogowych nie ma żadnego znaczenia w udostępnianiu tych materiałów. Jest to informacja własna bibliotekarzy z okresu, gdy w bibliotece był prowadzony katalog służbowy tylko do użytku wewnętrznego oddziałów opracowania zbiorów. |
Zamawianie materiałów bibliotecznych do Czytelni Głównej
Materiały biblioteczne możliwe do zamówienia poprzez komputer - należy zamawiać komputerowo
Pozostałe materiały zamawia się poprzez katalog zdigitalizowany.