Johann Daniel Ferdinand Neigebaur

Listy do J.F. Neigebaura
Wejście do bazy

Johann Daniel Ferdinand Neigebaur (właściwie Neugebauer; pseudonim Dr. Daniel, Daniel Dittmann, Tuttolasso, Carl Follenberg, Giuseppe Sandrani, Rudolf Hug, J. D. F. Mannsdorf, N. N. Reaube, Dr. Rocholz, Uber), pruski urzędnik sądowy, literat, oficer, polityk.

Urodził się 24 czerwca 1783 r. w Dittmansdorf (Dziećmorowice). Uczęszczał do gimnazjum w Świdnicy. Studiował teologię oraz prawo na Uniwersytecie w Królewcu. Po powrocie do Świdnicy został zatrudniony jak auskultator (1807), a następnie referendarz (1810) w Urzędzie Sądowym. W roku 1812 podjął pracę asesora w Wyższym Sądzie Krajowym w Marienwerder (Brandenburgia). Brał udział w wojnach napoleońskich służąc w korpusie ochotników gen. Ludwiga Adolfa von Lützowa. W czasie dowodzenia kompanią w bitwie pod Lauenburg/Elbe w 1813 r. dostał się do niewoli francuskiej. W okresie niewoli poświęcił się studiom nad językiem francuskim, kulturą i krajoznawstwem w Limoges. Do pracy w służbie państwowej Prus powrócił w roku 1814 pełniąc kolejno funkcje podprefekta, prefekta i radcy prawnego. W roku 1832 został mianowany tajnym radcą prawnym i dyrektorem Sądu Krajowego we Fraustadt (Wschowa), a trzy lata później dyrektorem Senatu Karnego (Kriminalsenat) w Brombergu (Bydgoszcz). Był komisarzem odpowiedzialnym za regulację granicy pomiędzy Prusami a Królestwem Polski. W czasie emerytury, na którą przeszedł w 1842 r., został powołany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych na stanowisko pierwszego pruskiego Konsula Generalnego w Mołdawii i na Wołoszczyźnie i na ponad dwa lata wysłany do Jassy. Po powrocie na emeryturę przebywał zimą we Wrocławiu, a latem w Turynie, często podróżował po Europie.
Johann Daniel Ferdinand Neigebaur należał do najbardziej twórczych i poczytnych autorów swoich czasów. Jego bogata i różnorodna twórczość obejmuje m.in. prace z zakresu kameralistyki i statystyki, pisma administracyjno-prawne, podręczniki prawa, dzieła historyczne i krajoznawcze, podręczniki podróżnicze, beletrystykę, parodie pamiętnika księcia Hermanna von Pückler-Muskau oraz ulotki polityczne.
Neigebaur wyznawał poglądy konstytucyjno-liberalne, w późniejszym okresie sympatyzował z włoskim ruchem narodowym. Za swoją działalność oraz zasługi otrzymał wiele wyróżnień i odznaczeń m.in. Order Czerwonego Orła. Zmarł 22 marca 1866 r. we Wrocławiu.

Prezentowany zbiór listów, pism urzędowych i innych, skierowanych do Neigebaura, pochodzi z zasobów dawnej Biblioteki Miejskiej. Obecnie, wraz z jego służbowymi aktami (sygn. R 3300, R 3301) oraz pracą na temat sporu o granicę śląsko-polską (R 2978), przechowywany jest w Oddziale Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu.
Korespondencja uporządkowana jest alfabetycznie wg nazwisk nadawców. Opis składa się z sygnatury listu, nazwy nadawcy, miejsca i daty nadania oraz uwag dotyczących języka i postaci korespondencji.

Literatura:
https://www.deutsche-biographie.de/sfz70974.html
Alfred Rüffler, Die Stadtbibliothek Breslau im Spiegel der Erinnerung. Geschichte - Bestände – Forschungsstätte, Sigmaringen 1997 (= Quellen und Darstellungen zur schlesischen Geschichte, Bd. 28), s. 18, 48.